Hoe zit het met de feiten
Voelen vrouwen zich veilig op straat?
en wat we eraan kunnen doen
Hoe groot is het probleem? Kort & concreet
Het gevoel van (on)veiligheid in publieke ruimtes is voor veel vrouwen een dagelijkse realiteit — en helaas vaak geen geruststellende. In deze blog zet ik de belangrijkste feiten en cijfers op een rij, leg ik uit wat ze betekenen en geef ik concrete tips (voor vrouwen, buurtinitiatieven en beleidsmakers) die wél verschil kunnen maken.
Nederland (jongere vrouwen): bijna de helft van de vrouwen van 15–25 jaar loopt of rijdt weleens om om plekken in hun eigen buurt te vermijden omdat zij die onveilig vinden. Vrouwen vermijden dergelijke plekken in alle leeftijdsgroepen vaker dan mannen. cbs.nl+1
Wereldwijd: ongeveer 1 op de 3 vrouwen heeft ooit fysieke en/of seksuele geweldservaring gehad (partner of niet-partner). Dat is een structureel probleem dat ook het veiligheidsgevoel op straat beïnvloedt. who.int+1
Perceptie en genderkloof: internationaal en in veel Europese landen voelt een veel kleiner aandeel vrouwen zich veilig om ’s nachts alleen te lopen vergeleken met mannen — de kloof is groot en structureel. euronews+1
Ernstige uitkomst (femicide): de VN rapporteert dat dagelijks honderden vrouwen het slachtoffer worden van dodelijk geweld door (ex-)partners of familie — dit onderstreept waarom veel vrouwen zich voortdurend op hun hoede voelen. AP News
Kort gezegd: veel vrouwen passen hun gedrag aan (andere route, niet alleen over straat), niet omdat er altijd recente incidenten zijn, maar omdat de dreiging en het risico reëel en structureel aanwezig zijn.
Waarom vrouwen zich onveiliger voelen — drie hoofdoorzaken

-
Ervaring en kennis van geweld — blootstelling aan grensoverschrijdend of lichamelijk geweld verkleint vertrouwen in publieke ruimtes. WHO- en UN-data laten zien dat geweld tegen vrouwen wereldwijd veel voorkomt, met bijzondere risico’s voor jonge vrouwen. who.int+1
-
Ontwerp van de openbare ruimte — slechte verlichting, weinig zichtlijnen, slecht onderhouden routes en weinig mensen in beeld maken plekken onveilig (of laten ze onveilig aanvoelen). Onderzoek koppelt fysieke omgeving direct aan veiligheidsgevoel. sciencedirect.com
-
Culturele en sociale factoren — normalisering van straatintimidatie, traagheid in handhaving en weinig zichtbare steun maken dat slachtoffers minder snel melden en dat het probleem onverminderd blijft bestaan. UN Women en lokale studies wijzen dit soort patronen aan. unwomen.org+1
Wat vrouwen zelf praktisch kunnen doen (dagelijkse tips)
Deze tips vergroten meestal niet fundamenteel de structurele veiligheid — maar helpen wel het directe gevoel van controle en veiligheid.
Plan je route: kies verlichte, drukbezochte straten; vermijd afgesloten stegen als het kan.
Laat iemand weten waar je bent: stuur een korte locatie-update of gebruik de “live location” van je telefoon bij lange routes.
Blijf zichtbaar: ga bij trottoirkanten waar veel voetgangers en ramen zijn; vermijd oortjes in drukke/nieuwe omgevingen zodat je omgevingsgeluid hoort.
Gebruik veilige vervoersopties: openbaar vervoer op tijden met veel reizigers of betrouwbare taxi-/deelservices.
Zelfverdediging & assertiviteit: een korte cursus zelfverdediging of grensbewustzijn kan vertrouwen geven — niet omdat de verantwoordelijkheid bij vrouwen ligt, maar omdat empowerment helpt.
Meld ervaringen: melden (bij politie, gemeente of lokale initiatieven) helpt patronen zichtbaar te maken en beleidsmatig aan te spreken.
Wat buurten en gemeenschappen kunnen doen (direct inzetbaar)
Meer verlichting en zichtlijnen — gerichte LED-verlichting, snoeien van begroeiing en verwijderen van verborgen plekken verlaagt risico en verhoogt comfort.
Buurtpreventie en buddy-systemen — informele netwerken (wandelen met een groep, “buddy” bij laat verkeer) vergroten gevoel van veiligheid.
Train medewerkers in retail/openbaar vervoer — personeel dat signalen herkent en kan ingrijpen (of hulp oproepen) maakt vervoer en winkelgebieden veiliger.
Eenvoudige meldpunten — laagdrempelige digitale of fysieke meldpunten (anoniem mogelijk) voor intimidatie of onveilige plekken vergroten rapportagebereidheid.
Wat beleidsmakers en gemeenten moeten doen (structuurveranderingen)

Data verzamelen & analyseren: structurele enquêtes (zoals Veiligheidsmonitor/Emancipatiemonitor in Nederland) om probleemzones en -tijden te detecteren. CBS-data laten zien dat jonge vrouwen concreet hun gedrag aanpassen op basis van veiligheidsperceptie. cbs.nl+1
Ontwerp-principes toepassen: ‘crime prevention through environmental design’ (CPTED) toepassen in stadsplanning — verlichting, zichtlijnen, gemengde functies en sociale controle. (Onderzoek toont aan dat de gebouwde omgeving invloed heeft op veiligheidsgevoel.) sciencedirect.com
Publieke campagnes en onderwijs: normverandering rond grensoverschrijding en straatintimidatie — preventie, meldcultuur en ondersteuning van slachtoffers. UN Women-programma’s zoals “Safe Cities” laten voorbeelden zien van effectieve programma’s. unwomen.org
Snel en zichtbaar reageren op meldingen: vertrouwen groeit wanneer overlast snel wordt aangepakt en slachtoffers serieus worden genomen.
Bronnen en waar die cijfers vandaan komen
De belangrijkste feiten in deze blog zijn gebaseerd op betrouwbare, gevalideerde bronnen:
CBS: Nederlandse cijfers over het omrijden/omlopen door jonge vrouwen (Emancipatiemonitor / Veiligheidsmonitor). cbs.nl+1
WHO: globale schattingen over geweld tegen vrouwen (1 op 3 vrouwen slachtoffer van fysieke/sexueel geweld). who.int+1
UN Women: factsheets en programma’s (Safe Cities) en wereldwijde datasets over gender-based violence. unwomen.org+1
Europese en internationale analyses over perceptie van veiligheid en genderkloof (rapporten en nieuwsanalyses). European Commission+1
Afsluitende gedachte
Het gevoel van onveiligheid op straat voor vrouwen is geen individuele paranoia — het is een combinatie van reële risico’s, ervaring en structurele factoren. Goede veranderingen zijn mogelijk: slimme stedelijke inrichting, zichtbare handhaving, community-initiatieven en beleid dat luistert naar vrouwen zelf. Concrete, lokale stappen (verlichting, meldpunten, buurtnetwerken) maken meteen verschil. Lange termijn vraagt om politieke wil en investeringen in preventie en cultuurverandering.










Add comment